Hepatit C
Hepatit C kan yoluyla bulaşan Hepatit C virüsünün (HCV) neden olduğu bir karaciğer hastalığıdır.
Hepatit C, tüm dünyada yaklaşık 70 milyon kişinin mücadele ettiği önemli bir sağlık sorunu. Türkiye’de ise yaklaşık her 100 kişiden birinin yani 750 bin kişinin Hepatit C hastası olduğu tahmin ediliyor. Karaciğer yetmezliğine neden olması nedeniyle önemli bir hastalık olan Hepatit C'ye karşı günümüzde tam iyileşme sağlayan ilaçlar kullanıma girmiş durumda.
Nasıl Bulaşır?
- Enfeksiyon riskleri açısından kontrolü sağlanmamış kan ve kan ürünlerinin nakli,
- Üzerinde hepatit C virüsü ile enfekte olmuş kan bulunan kişisel hijyen ürünlerinin (diş fırçaları, traş makineleri veya tırnak makası gibi) paylaşımı
- Doğru şekilde sterilize edilmemiş aletlerle yapılan diş tedavileri,
- Enjeksiyon iğnesi gibi damar içi materyallerin birden çok kişi tarafından kullanılması
- Steril olmayan tıbbi ve kozmetik malzemelerin (manikür-pedikür malzemeleri vb) kullanımı veya
- Steril olmayan malzemeler ile dövme yapmak ve piercing kullanımı
- Hepatit C virüsü ile enfekte organların nakli
- Enfeksiyon riskleri açısından kontrolü sağlanmamış hemodiyaliz makinasıyla diyalize girme
Hepatit C’nin cinsel yolla bulaşma ihtimali düşük olmakla beraber, cinsel ilişki esnasında olabilecek kanamalar veya travmalar ile diğer bir takım enfeksiyonlara bağlı olarak ortaya çıkabilecek ülserler bulaşma nedeni olabilir.
Sarılma ve öpme, Hepatit C hastası olan kişi ile yiyecek veya içeceklerin paylaşılması, aynı ortamda bulunma ile herhangi bir bulaşma riski söz konusu değildir.
Hepatit C klozet veya yüzme havuzlarından bulaşmaz. Aynı şekilde sivrisinek ısırması da hepatit C ‘ye neden olmaz.
Hepatit C taşıyıcısı gebelerde virüsün bebeğe bulaş riski %10’dan az olarak tahmin edilmekle beraber bu geçişin gebeliğin hangi döneminde olduğu henüz net olarak tespit edilememiştir.
Hepatit C taşıyıcısı annenin bebeğini emzirmesinde tespit edilmiş herhangi bir risk yoktur. Ancak, meme başında çatlak veya kanama bulunması, ya da annenin viral yükünün çok fazla olması gibi durumlarda emzirmeye ara verilebilir.
Belirtiler
Hepatit C enfeksiyonunun belirtileri, virüsün neden olabileceği akut veya kronik duruma göre değişebilmektedir.
Akut hastalık aşağıdaki gibi belirtilere neden olabilir:
- Grip benzeri semptomlar (Kas ağrıları ve yüksek ateş)
- Sürekli yorgunluk hissi
- İştahsızlık
- Karın ağrısı
- Koyu renkli idrar
- Bulantı
- Nadiren sarılık
Akut hastalık 6 aydan kısa sürmekle beraber, hastalığın neticesinde virüs vücuttan temizlenebilir veya akut karaciğer yetmezliği gelişebilir.
Hepatit C virüsünün kronik hastalığa neden olduğu durumlarda ise, ilk belirtiler olarak hafif bir yorgunluk ve bir takım bilişsel problemlere sebep olabilir. Fakat, bu ilk belirtilerden yıllar sonra virüs siroza ve devamında karaciğer yetmezliğine neden olabilir.
Tanı Yöntemleri
Hepatit C genellikle 2 kan testi kullanılarak teşhis edilir: Antikor testi ve PCR testi. Sonuçlar genellikle 2 hafta içinde belli olur.
Bunların yanı sıra, hastalığa özgü olmayarak, karaciğer fonksiyonlarının değerlendirilmesi amacıyla bir takım kan tetkikleri (ALT, AST, albümin gibi) ve ultrasonografik incelemeler de hastalığın seyrinin takip edilmesinde büyük öneme sahiptir.
Tedavi Yöntemleri
Amerika Birleşik Devletleri’nde FDA tarafından onay verilen iki ilacın, hastalıkla mücadelede son derece etkili olduğu kanıtlanmış durumda ve Kuzey Kıbrıs’da da ilaçların kullanıma girmesi ile Hepatit C tedavisinin tamamen iyileşebileceği uzmanlar tarafından belirtiliyor.
Bu yeni ilaçlarla; Hepatit C’yi muhtemelen günde bir tablet ya da iki tabletle, üç aylık tedavi ile tamamen iyileştirmek amaçlanıyor ve Hepatit C’ye bağlı siroz oluşma riskinin de ortadan kalması amaçlanıyor.
Bunun yanı sıra, hastalığın neden olduğu siroza bağlı olarak ortaya çıkan karaciğer yetmezliği tablosunda karaciğer nakli de kimi hastalarda kullanılabiliyor fakat enfeksiyon bir süre sonra yeni nakledilmiş karaciğeri de tutabiliyor.
Hepatit C Taşıyıcılara Nelere Dikkat Etmeli?
Hepatit C virüsü taşıyıcısı olanların, hasta olmasalar bile hastalığı başkalarına bulaştırabileceklerini bilmeleri gerekiyor.
Bu nedenle diğer kişilerle temasta önlem almaları önemli. Bu hastaların düzenli doktor takibinde olmaları gerekiyor. Yılda 2 kere karaciğer fonksiyon testlerini yaptırmaları, alkol almaktan kaçınmaları, herhangi bir nedenle ilaç almak zorunda kalırlarsa doktora danışmaları da sağlıklarını korumak açısından gerekli önlemlerin arasında sayılıyor.
Korunma Yolları
Hepatit C virüsüne karşı henüz onaylanmış bir aşı yoktur. Toplumdaki bireylerin kendilerini korumaya yönelik bilinçlenmesi gerekir. Güvensiz cinsel ilişkilerden kaçınılmalı ve cilt bütünlüğünü bozabilecek dövme, manikür, pedikür, piercing gibi uygulamalarda kullanılan aletlerin steril olmasına çok dikkat edilmelidir.