Prostat nedir, ne işe yarar?
Prostat nedir, ne işe yarar?
Prostat dediğimiz organ, erkeklerde idrar torbasının altında bulunur ve idrar torbasından idrarın dışarı çıkmasını sağlayan idrar borusunu çevreler. Başlıca görevi de, meninin sıvı olan kısmını üretmek ve cinsel ilişki esnasında bu sıvının dışarı atılmasına yardımcı olmaktır. Yaş ilerledikçe bazı nedenlerden dolayı, prostat idrar borusunu tıkayarak idrar yapma zorluklarına, bazen de hiç idrar yapamamaya neden olur. Normalde bir kestane (görünüm olarak da kestaneye benzer) büyüklüğünde olan prostat bezi 40’lı yaşlardan itibaren büyümeye başlar ve iç tarafının fazla büyümesi neticesinde de tıkanıklık belirtilerine yol açar.
Prostat neden büyür?
Prostat büyümesinin nedeni ve mekanizması tam olarak anlaşılamamış olsa da, ilerleyen yaşlarda erkeklerde ortaya çıkan hormonal faktörlerin etkisi olduğu düşünülmektedir. Erkeklerin vücutlarında erkeklik hormonu olan testosteron üretildiği gibi, az miktarda da kadınlık hormonu olan östrojen de bulunur. Yaş ilerledikçe testosteron hormonunun azalması, buna bağlı olarak da östrojen seviyesinin artmasının prostat büyümesini ortaya çıkaran nedenlerin başında geldiği düşünülür.
Prostat büyüyünce ne olur?
Prostatın büyümesi ile hastalarda ortaya çıkan şikayetleri şöyle sıralayabiliriz;
- İdrar yapmaya başlamada zorlanma
- Sık idrar yapma
- Çatallı ve düşük hızda idrar yapma
- İdrar yaptıktan sonra tam olarak bitmeme hissi
- Geceleri idrara kalkma
- Kesik kesik idrar yapma
- İdrar bittikten sonra damlama
- İdrar yapmaya yetişemeden kaçırma
- İdrarda yanma, bazen kanama
- İdrar yapamama(ani tıkanma)
Yukarıdaki belirtilerin ortaya çıkması ile prostat büyümesinin tedavi edilmesi gereği belirir. Eğer tedavi edilmez ve gecikmeler yaşanırsa idrar yolu enfeksiyonu, idrar torbasında taş oluşumu ve çalışma bozukluğu, ani olarak ortaya çıkan idrar yapamama durumu ve yeterli şekilde boşaltılamayan idrar kesesinin böbreklere yaptığı baskı sonrasında böbreklerde çalışma bozuklukları ve yetmezliği gibi istenilmeyen yan etkiler ortaya çıkabilir.
Teşhis nasıl konulur?
Öncelikle hastanın şikayetlerini değerlendirmek gerekiyor. Bazı durumlar ve kullanılan bazı ilaçlar hastalarda idrar yapma alışkanlıklarını değiştirebiliyor. O nedenle hastanın şikayet ve hikayesini iyice sorguladıktan sonra gerekli tetkik ve testleri yapmak gerekir.
Hastaya teşhis koymak için;
- Parmakla prostat muayenesi
- Prostata spesifik antijen (PSA) testi
- İdrar akış hızı ve artık idrar miktarı ölçümü
- Üriner sistem ultrasonografisi ( prostat büyüklüğü ve yapısı değerlendirilir)
- İdrar tahlili
- Hastanın yakınmasını değerlendiren semptom skorlaması teşhis koymak için yapılması gereken temel incelemelerdir.
Nasıl tedavi edilir?
İyi huylu prostat büyümesinin iki türlü tedavisi vardır.
Takip veya ilaç tedavisi: Her prostat büyümesi olan hastanın tedavi olması gerekmeyebilir. İdrar akımında zorluk ve buna bağlı bulgular oluşmamış hastalarda yapılan değerlendirme sonrasında mesane ve böbreklerin zarar görmediği tespit edilirse, hasta belirli aralıklarla takip altına alınabilir.Eğer kişinin günlük hayatını etkileyen ve yaşam konforunu bozan belirtiler varsa, o zaman çeşitli ilaçlarla tedaviye başlanır ve hasta yine takip ve kontrol altına alınır.
Cerrahi tedavi: İlaçlarla yapılan tedavi fayda etmez ise veya hastanın prostatı tıkanma belirtilerine neden oluyorsa, o zaman cerrahi olarak prostata müdahale etmek gerekir.
Erken teşhis mümkün mü?
Evet, düzenli olarak 40 yaşından itibaren şikayetiniz olsun ya da olmasın yılda bir kez mutlaka prostat hastalıkları açısından önem arz eden ve en büyük rehberlerden biri olan PSA testini yaptırmanız ve sonrasında üroloji muayenesi olmanızın gerekli olduğunu hatırlatırız.